
۱ کلروبوتان گرید Extra pure برند نوترون
✓✓✓ تیم توان گستر خسروی همواره در تلاش است تا با ارائه اطلاعات دقیق و کامل از محصولات به انتخاب نهایی شما عزیزان یاری رساند.✓✓✓
✓ ۱ کلروبوتان با نام سیستماتیک ۱-کلروبوتان و نامهای رایج n-بوتیل کلراید یا بوتیل کلراید نیز شناخته میشود، یک ترکیب آلی از دسته هالیدهای آلکیل است. فرمول شیمیایی آن CH₃CH₂CH₂CH₂Cl یا به صورت خلاصهتر C₄H₉Cl است. این مولکول دارای یک زنجیره کربنی چهار اتمی (بوتیل) است که یک اتم کلر به کربن انتهایی (کربن شماره ۱) متصل شده است.
✓ اهمیت گرید “Extra Pure”
واژه “Extra Pure” (یا “فوق خالص”) یک اصطلاح مهم در شیمی تحلیلی و صنعتی است که به معنای حداقل بودن میزان ناخالصیها در یک ماده شیمیایی است. این بدان معناست که ۱-کلروبوتان با این گرید، تحت فرآیندهای خالصسازی بسیار دقیق قرار گرفته تا بالاترین سطح خلوص را تضمین کند.
✓ چرا خلوص بالا مهم است؟
• حساسیت واکنشها: در سنتزهای شیمیایی حساس، حتی مقادیر ناچیزی از ناخالصیها میتوانند به عنوان کاتالیزورهای ناخواسته عمل کرده، مسیر واکنش را تغییر دهند، بازده را کاهش دهند، یا محصولات جانبی ناخواسته تولید کنند.
• کاربردهای تحلیلی: در آزمایشگاههای کنترل کیفیت و تحقیقاتی، خلوص مواد مرجع و حلالها برای اطمینان از صحت و دقت نتایج حیاتی است. ناخالصیها میتوانند در طیفسنجی، کروماتوگرافی و سایر تکنیکهای تحلیلی تداخل ایجاد کنند.
• تولید محصولات نهایی: در صنایع داروسازی، الکترونیک، و تولید مواد شیمیایی خاص (Fine Chemicals)، ناخالصیها در مواد اولیه میتوانند کیفیت، پایداری، و ایمنی محصول نهایی را به خطر بیندازند. برای مثال، ناخالصی در یک حلال میتواند باعث آلودگی محصول دارویی شود.
• عمر مفید: برخی ناخالصیها میتوانند باعث تجزیه یا تخریب تدریجی ماده اصلی شوند، که عمر مفید آن را کاهش میدهد.
✓ روشهای دستیابی به گرید Extra Pure:
دستیابی به چنین خلوصی معمولاً شامل تکنیکهای پیشرفته خالصسازی مانند:
• تقطیر کسری (Fractional Distillation) چند مرحلهای: جداسازی ترکیبات بر اساس تفاوتهای اندک در نقاط جوش.
• کروماتوگرافی (Chromatography): به ویژه کروماتوگرافی ستونی یا تقطیر وکیوم برای جداسازی ناخالصیهای با نقطه جوش نزدیک.
• استفاده از جاذبها (Adsorbents): برای حذف ناخالصیهای قطبی یا رطوبت.
• کنترل فرآیند تولید: از مواد اولیه با کیفیت بالا و شرایط فرآیند بهینه استفاده میشود.
✓ مشخصات فیزیکی و شیمیایی دقیقتر:
• فرمول شیمیایی: C₄H₉Cl
• جرم مولی: ۹۲.۵۷ گرم بر مول
• ظاهر: مایع شفاف و بیرنگ
• بو: بویی نسبتاً شیرین و مشابه اتر یا کلروفرم
• نقطه جوش: ۷۸ - ۷۹ درجه سانتیگراد (۱۷۲ - ۱۷۴ درجه فارنهایت) در فشار اتمسفری. این نقطه جوش نسبتاً پایین آن را به یک حلال فرار تبدیل میکند.
• نقطه ذوب: حدود -۱۲۳ درجه سانتیگراد (-۱۸۹ درجه فارنهایت)
• چگالی (دانسیته): ۰.۸۸۴ گرم بر میلیلیتر در ۲۰ درجه سانتیگراد (کمی سبکتر از آب)
✓ حلالیت:
• در آب: بسیار کمحل (تقریباً ۰.۰۶ گرم در ۱۰۰ میلیلیتر آب در ۲۰ درجه سانتیگراد). به دلیل قطبیت کم.
• در حلالهای آلی: کاملاً قابل اختلاط (میسبل) با اکثر حلالهای آلی رایج مانند اتانول، اتر دیاتیل، بنزن، تولوئن، کلروفرم، استون، و دیکلرومتان.
• فشار بخار: حدود ۱۰۴ میلیمتر جیوه در ۲۰ درجه سانتیگراد (نشاندهنده فراریت نسبتاً بالا).
• ضریب شکست: حدود ۱.۴۰۱۵ در ۲۰ درجه سانتیگراد.
• اشتعالپذیری: قابل اشتعال است. نقطه اشتعال (Flash Point) آن حدود -۱۳ درجه سانتیگراد (۸.۶ درجه فارنهایت) است، که به معنای نیاز به مراقبت بالا در نگهداری و استفاده از آن است. محدوده انفجاری آن در هوا بین ۱.۸% تا ۱۰.۱% (حجمی) است.
✓ کاربردها (با تأکید بر گرید Extra Pure):
• سنتز آلی (Organic Synthesis):
•• عامل آلکیلکننده: مهمترین کاربرد آن به عنوان یک “الکتروفیل” در واکنشهای آلکیلاسیون است. اتم کلر یک گروه ترککننده خوب است و گروه بوتیل به راحتی به هستهدوستها (نوکلئوفیلها) مانند آمینها، الکلها، تیولها و کربانیونها منتقل میشود.
•• تولید گرازیارها (Grignard Reagents): ۱-کلروبوتان با منیزیم در اتر واکنش داده و n-بوتیلمنیزیم کلراید (یک معرف گرازیارد مهم) را تشکیل میدهد که در سنتز ترکیبات آلی پیچیده به کار میرود.
•• تولید اترها و استرها: به عنوان مثال، در واکنش ویلیامسون برای تولید اترهای بوتیل، یا واکنش با کربوکسیلیک اسیدها برای تولید استرهای بوتیل.
•• تولید پلیمرها: در برخی فرآیندهای پلیمریزاسیون به عنوان آغازگر یا تنظیمکننده زنجیره.
•• در داروسازی (Pharmaceuticals): به عنوان بلوک سازنده برای سنتز مولکولهای دارویی پیچیده. گرید Extra Pure در این صنعت بسیار حیاتی است تا از حضور ناخالصیهایی که میتوانند در اثرات دارویی تداخل ایجاد کنند یا سمی باشند، جلوگیری شود.
•• در صنایع کشاورزی: برای سنتز برخی آفتکشها و علفکشها.
• حلال (Solvent):
•• به دلیل ماهیت غیرقطبی یا کمقطبی خود، حلال خوبی برای چربیها، روغنها، رزینها، و برخی پلیمرها است.
•• در آزمایشگاههای تحقیقاتی: به عنوان حلال در واکنشهای سنتزی و فرآیندهای استخراج که نیاز به خلوص حلال بسیار بالا دارند.
•• در صنایع الکترونیک: برای تمیز کردن قطعات الکترونیکی حساس و حذف روغنها و گریسها، جایی که باقیمانده ناخالصیها میتواند باعث اتصال کوتاه یا عملکرد نادرست شود.
•• در کروماتوگرافی: به عنوان فاز متحرک در برخی روشهای کروماتوگرافی (مانند GC یا HPLC) که نیاز به حلالهای با خلوص بالا دارند تا پیکهای اضافی یا “شبح” ایجاد نکنند.
✓ واسطه شیمیایی (Chemical Intermediate):
•• به عنوان پیشساز برای تولید سایر ترکیبات آلی مهم مانند بوتیل آمینها، بوتیل الکل، بوتیل سیانید و…
✓ ایمنی، ذخیرهسازی و دفع:
• خطرات:
•• اشتعالپذیری بالا: بخارات آن سنگینتر از هوا هستند و میتوانند در نزدیکی سطح زمین پخش شده و در صورت رسیدن به منبع اشتعال، شعلهور شوند.
•• تحریککننده: بخارات آن برای چشمها و دستگاه تنفسی تحریککننده هستند. تماس مایع با پوست میتواند باعث خشکی و درماتیت شود.
•• اثرات سیستمیک: استنشاق طولانیمدت یا غلظتهای بالا میتواند باعث سرگیجه، سردرد، تهوع و در موارد شدیدتر، آسیب به سیستم عصبی مرکزی شود.
•• محیط زیست: به دلیل ماهیت هالوژنه، میتواند برای محیط زیست، به ویژه آبزیان مضر باشد.
• اقدامات ایمنی و کمکهای اولیه:
•• تهویه مناسب: کار در هود آزمایشگاهی یا مناطق با تهویه موثر.
•• وسایل حفاظت فردی (PPE): استفاده از دستکشهای مقاوم شیمیایی (مانند نیتریل یا وایتون)، عینک ایمنی یا محافظ صورت، و روپوش آزمایشگاهی.
•• منابع اشتعال: دور نگه داشتن از هرگونه منبع اشتعال.
•• خاموشکنندهها: داشتن کپسول آتشنشانی مناسب (فوم، پودر شیمیایی خشک، دیاکسید کربن) در دسترس.
•• در صورت استنشاق: انتقال فرد به هوای تازه. در صورت نیاز، تنفس مصنوعی.
•• در صورت تماس با پوست: شستشو با آب و صابون فراوان.
•• در صورت تماس با چشم: شستشو با آب فراوان به مدت حداقل ۱۵ دقیقه و مراجعه به پزشک.
•• در صورت بلع: شستشوی دهان و نوشیدن آب. عدم القای استفراغ و مراجعه فوری به پزشک.
• ذخیرهسازی:
•• در ظروف دربسته و محکم (ترجیحاً شیشهای یا فلزی) نگهداری شود.
•• دور از نور مستقیم خورشید، گرما، و منابع اشتعال.
•• در مکانی خنک، خشک، و با تهویه مناسب.
•• دور از مواد اکسیدکننده قوی، بازهای قوی، و فلزات فعال (مانند سدیم، پتاسیم، منیزیم).
• دفع:
•• باید مطابق با مقررات محلی و ملی برای مواد شیمیایی خطرناک دفع شود. معمولاً از طریق شرکتهای تخصصی جمعآوری پسماندهای شیمیایی.
✓ مقایسه با ایزومرها (به عنوان مثال، ۲-کلروبوتان):
۱-کلروبوتان یک ایزومر ساختاری از ۲-کلروبوتان است. تفاوت در جایگاه اتصال اتم کلر است:
۱-کلروبوتان: کلر به کربن انتهایی متصل است (هالید آلکیل اولیه).
۲-کلروبوتان: کلر به کربن دوم متصل است (هالید آلکیل ثانویه). این تفاوت در جایگاه اتصال، بر خواص فیزیکی (مانند نقطه جوش) و واکنشپذیری شیمیایی آنها تأثیر میگذارد. ۱-کلروبوتان به دلیل ماهیت اولیه خود، معمولاً در واکنشهای جانشینی هستهدوستی (SN2) عملکرد بهتری دارد، در حالی که ۲-کلروبوتان ممکن است به دلیل پایداری بیشتر کربوکاتیون میانی در واکنشهای SN1 و همچنین واکنشهای حذفی (E1/E2) شرکت کند.