آنتی سرم و معرف های میکروبی

انواع آنتی سرم‌ های میکروب‌شناسی بر اساس نوع آنتی‌ژن هدف و کاربردشان طبقه‌بندی می‌شوند. به طور کلی، این آنتی سرم‌ها برای شناسایی و تشخیص میکروارگانیسم‌ها به ویژه در آزمایشگاه‌های میکروب‌شناسی، کاربرد دارند.

طبقه‌بندی بر اساس نوع آنتی‌ژن:

آنتی‌ سرم‌ های اختصاصی برای گونه‌های خاص: این آنتی‌ سرم‌ ها علیه آنتی‌ژن‌های سطحی یا ترکیبات متمایز یک گونه باکتریایی، ویروسی یا قارچی خاص هستند. مثلا آنتی‌ سرم برای استافیلوکوکوس اورئوس فقط با این باکتری واکنش نشان می‌دهد. این آنتی‌سرم‌ها برای شناسایی و تایید گونه‌های میکروبی خاص بسیار کاربرد دارند.

آنتی‌ سرم‌ های اختصاصی برای گروه‌های میکروبی: این آنتی‌ سرم‌ ها علیه آنتی‌ژن‌های مشترک در یک گروه از میکروارگانیسم‌ها (مثلا خانواده یا جنس) واکنش نشان می‌دهند. این نوع آنتی‌ سرم‌ ها برای تعیین گروه میکروبی، و گاهی برای غربالگری سریع مفید هستند. مثلا آنتی‌ سرمی که علیه آنتی‌ژن‌های مشترک در باکتری‌های گرم مثبت واکنش نشان می‌دهد.

آنتی‌ سرم‌ های اختصاصی برای آنتی‌ژن‌های سطحی خاص: برخی آنتی‌ سرم‌ ها علیه آنتی‌ژن‌های سطحی بسیار خاص مانند آنتی‌ژن‌های کپسولی، فلاژلی یا پروتئینی میکروارگانیسم‌ها طراحی شده‌اند. این نوع آنتی‌ سرم‌ ها برای شناسایی و تشخیص دقیق‌تر و تفکیک میکروارگانیسم‌های نزدیک به هم کاربرد دارند.

آنتی‌ سرم‌ های ضد توکسین: این آنتی‌ سرم‌ ها علیه سموم (توکسین‌ها) تولید شده توسط میکروارگانیسم‌ ها، مانند سموم باکتریایی، طراحی شده‌اند. این آنتی‌ سرم‌ ها برای درمان مسمومیت‌های ناشی از میکروارگانیسم‌ ها (مانند درمان دیفتری) و نیز برای تشخیص وجود این سموم در نمونه‌ها کاربرد دارند.

طبقه‌بندی بر اساس روش کاربرد:

آنتی‌ سرم‌ های برای تست‌های آگلوتیناسیون : در این تست‌ها، آنتی‌ سرم با آنتی‌ژن‌های موجود در یک نمونه (مثلاً تعلیق باکتریایی) واکنش داده و باعث لخته شدن (آگلوتیناسیون) می‌شود. این روش برای شناسایی سریع و ساده میکروارگانیسم‌ ها کاربرد دارد.

آنتی‌ سرم‌ های برای تست‌های ایمونوفلورسانس : در این تست‌ها، آنتی‌ سرم با آنتی‌ژن‌ها واکنش می‌دهد و با اتصال به آنتی‌بادی‌های متصل به رنگ فلورسنت، شناسایی میکروارگانیسم‌ ها با میکروسکوپ فلورسنت امکان‌پذیر می‌شود.

آنتی‌ سرم‌ های برای تست‌های ایمونواورس : در این تست‌ها، آنتی‌ سرم‌ ها به یک سطح ثابت شده متصل می‌شوند و برای شناسایی آنتی‌ژن‌های موجود در نمونه مورد آزمایش استفاده می‌شوند.

آنتی‌ سرم‌ های برای تست‌های ELISA: آنتی‌ سرم‌ ها در تست‌های ELISA به عنوان عامل شناسایی کننده آنتی‌ژن‌ها به کار می‌روند. این روش‌ها برای اندازه گیری کمی آنتی‌ژن‌ها و یا آنتی‌بادی‌ها کاربرد دارند.

مهم: نوع و کیفیت آنتی‌ سرم بسیار حائز اهمیت است. آنتی‌ سرم‌ های با کیفیت بالا، اختصاصی و با عنوان دقیق، باعث نتایج قابل اعتماد و دقیق در آزمایش‌های میکروب‌شناسی می‌شوند.

نکته: این طبقه‌بندی‌ها همپوشانی دارند و برخی آنتی‌سرم‌ها ممکن است در چندین دسته قرار بگیرند.

معرف‌های میکروب‌شناسی :

ابزارهای مختلفی هستند که برای شناسایی، جداسازی، کشت، رنگ‌آمیزی و مطالعه میکروارگانیسم‌ ها استفاده می‌شوند. انواع مختلفی از معرف‌ها وجود دارند که بر اساس عملکردشان در فرآیندهای میکروب‌شناسی طبقه‌بندی می‌شوند:

1. معرف‌های کشت و محیط‌های کشت:

محیط‌های کشت: این محیط‌ها مواد مغذی ضروری برای رشد میکروارگانیسم‌ ها هستند. انواع مختلفی از محیط‌های کشت وجود دارد، از جمله محیط‌های ساده (مثلاً آبگوشت) که برای رشد گسترده میکروارگانیسم‌ ها به کار می‌رود، و محیط‌های انتخابی که فقط گروه خاصی از میکروارگانیسم‌ ها را رشد می‌دهند (مثلاً محیط‌های حاوی آنتی‌بیوتیک‌ها یا نمک‌های خاص). محیط‌های افتراقی هم وجود دارند که رشد میکروارگانیسم‌ ها را با ایجاد تغییرات ظاهری (مثلاً تغییر رنگ) در محیط، متمایز می‌کنند. افزودنی‌های محیط کشت: مواد دیگری که به محیط کشت اضافه می‌شوند تا رشد میکروب‌ها را کنترل یا بهبود دهند، مثل سرم خون، خون، گلوکز، پلی پپتیدها، ویتامین‌ها و مواد معدنی. 2. معرف‌های رنگ‌آمیزی:

رنگ‌های اسیدی و بازی: برای رنگ‌آمیزی سلول‌های میکروبی استفاده می‌شوند و بر اساس بار الکتریکی سطح سلول، رنگ‌ گیری یا رنگ‌ زدایی می‌کنند. مثلاً رنگ‌های کریستال ویوله و فوشین برای رنگ‌آمیزی گرم مثبت و گرم منفی. رنگ‌های فلورسنت: برای بررسی میکروارگانیسم‌ ها با میکروسکوپ فلورسنت استفاده می‌شوند و به دلیل فلورسانس خاص، تشخیص میکروارگانیسم‌ ها را آسان می‌کنند. رنگ‌های فلوروکروم : این رنگ‌ها با اتصال به ترکیبات خاص میکروبی، فلورسانس را تولید می‌کنند. 3. معرف‌های شناسایی و تشخیص:

آنتی‌ سرم‌ ها: آنتی‌بادی‌های خاصی هستند که برای شناسایی میکروارگانیسم‌ ها یا آنتی‌ژن‌های آن‌ها به کار می‌روند. آنتی‌بیوتیک‌ها: برای بررسی حساسیت یا مقاومت میکروارگانیسم‌ ها به داروهای مختلف به کار می‌روند. کیت‌های تشخیص سریع: روش‌ های سریع و ساده‌ای برای تشخیص میکروارگانیسم‌ ها یا ترکیبات خاص آن‌ها هستند. آنزیم‌های اختصاصی: برای تشخیص آنزیم‌های خاص میکروبی استفاده می‌شوند. میکرو آرایه‌ ها: برای شناسایی همزمان چندین میکروارگانیسم ، یا ترکیبات ژنتیکی خاص در یک نمونه به کار می‌روند. 4. معرف‌های آزمایش‌های فیزیولوژیکی:

محلول‌های شیمیایی: برای انجام آزمایش‌های فیزیولوژیکی و متابولیکی میکروارگانیسم‌ ها به کار می‌روند. کیت‌های آزمایش‌های فیزیولوژیکی: برای تعیین ویژگی‌های متابولیکی میکروارگانیسم‌ ها (مثلاً تولید گاز، تخمیر، هیدرولیز). 5. معرف‌های آزمایش‌های مولکولی:

پرایمرها: برای انجام واکنش زنجیره‌‌ای پلیمراز (PCR) استفاده می‌شوند. پروب‌های DNA: برای شناسایی مولکول‌های DNA یا RNA خاص در میکروارگانیسم‌ها به کار می‌روند.